Arabuluculuğa Başvurmanın Sürelere Etkisi

Bir uyuşmazlığın doğduğunda, uyuşmazlığın tarafları çözüme ulaşmak amacıyla, yargı yoluna veya alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvurabilir. Tarafların hangi yola başvurduğu fark etmeksizin hak kaybı doğmaması açısından, bunun sürelere etkisi önem taşımaktadır. Bu konudaki tereddüt ve yanlışlıkların önüne geçebilmek adına arabuluculuk faaliyetinin başlamasının sürelere etkisi Hukuki Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kanunu’nda ayrıca düzenlenmiştir.

Kanunda arabuluculuk başvurusunun dava açılmadan önce veya sonra yapılması kapsamında ikili bir ayrıma gidilmiştir. Bu ayrımın amacı arabuluculuk faaliyetine başvuran tarafların hak kaybına uğramamasıdır.

Önceki yazılarımızda belirttiğimiz üzere arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru hâlinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru hâlinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz. Bu nedenle arabuluculuk sürecinin başladığı ve sona erdiği tarihi doğru tespit etmek gerekmektedir.

Yukarıda bahsi geçen hususlar ihtiyari arabuluculuk için geçerlidir. Dava şartı arabuluculukta, taraflar doğal olarak dava açmadan önce arabuluculuk bürosuna başvurmaları gerekmektedir. Dava şartı arabuluculukta, arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez.

Yine başka bir yazımızda belirttiğimiz bir hususu burada da tekrar etmek isteriz. Dava şartı arabuluculuğa tabi işe iade davalarında özel bir durum söz konusudur. İş akdi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiasında ise fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren, bir ay içinde işe iade talebiyle arabuluculuk yoluna başvurmak zorundadır. Dikkat edilmesi gereken husus, akdin feshedildiği tarihten itibaren değil, fesih bildirim tarihinden itibaren başlamasıdır.

Arabuluculuk süreci tarafların anlaşmaması ile sonuçlanırsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde işe iade davasının açılması gerekir.