İşçi İşveren Uyuşmazlıkları ve Arabuluculuk

Arabuluculuk faaliyetleri çözümlenmesi uzun zaman alan dava yolunun aksine; ekonomik, hızlı ve çözüm odaklı şekilde yürütülmektedir. İş Hukukundaki düzenlemeler çerçevesinde 12.10.2017 tarihli 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu gereği, tarafların arabuluculuk yolunu tüketmeden yargı sürecinin dava yoluyla ilerlemesi mümkün olmamaktadır. Tarafların talepleri ve işçi işveren uyuşmazlıkları önce arabuluculuk yoluyla çözülmeye çalışılır, çözüme ulaşılamadığı takdirde dava sürecinin yolu açılmış olur. Kısacası arabuluculuk, işçi-işveren arasındaki uyuşmazlıklar için Türkiye’deki mevcut hukuksal düzenlemelere göre bir dava açma şartı olarak karşımıza çıkmaktadır.

İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlık nedenlerinden olan; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, mobbing ve kötü niyet tazminatı, maaş veya yol ve yemek ücret alacakları, ikramiye ve prim alacakları, haftalık izin, aylık izin ve yıllık izin yahut fazla mesai, işe iade ve sendikal tazminat uyuşmazlıkları arabuluculuk kapsamında bulunmaktadır. Ancak iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları ile SGK cayma davaları arabuluculuk kapsamının dışındadır.

Arabuluculuk faaliyetlerinin sonucunda tarafların anlaşma sağlaması halinde söz konusu anlaşma bir tutanak ile belgelenir. Bu belge mahkeme tarafından icra edilebilirlik şerhi verilerek mahkeme kararı işlevi görmektedir. Belge, herhangi bir dava açmadan ve mahkeme süreçlerini beklemeden bir anlaşma sağlanmasını ve bu anlaşmanın mahkeme kararı statüsüne sahip olması bakımından oldukça yararlıdır.

Eğer taraflardan biri ilk görüşmede bulunmaz ise davada kısmi veyahut tümüyle haklı bulunmasına rağmen giderleri ödemesine hükmedilir. Her iki tarafın da görüşmede yer almaması durumunda yargı giderleri taraflar üzerine bırakılır.

Arabuluculuk faaliyeti süresince yürütülen tüm veri ve kayıtlı belgelerin gizliliği, özel görüşme ve bilgilerin dava süresince ayrıntılı şekilde incelenmesinin önüne geçerek başta şirket gizliliği ilkesi ve işçi haklarını koruyarak ilerlemektedir.

İşçi işveren uyuşmazlıkları konusunda bağımsız bir organ olarak çalışan arabuluculuk sistemi etkili şekilde çözüm sunmaktadır. Hukuksal anlaşmazlıklarda önemli bir alternatif çözüm yolu olan arabuluculuk yöntemi, ülkemizde yeni bir uygulama olmasına karşın faydalarını kısa sürede göstermiştir. Bununla birlikte mahkeme sürecinde hakimin belirlenmesi tercihe bağlı değil iken, arabuluculuk faaliyetleri kapsamında birçok alternatif arabulucu ile hukuki sorunların çözümü sağlanmaktadır.