Tüketici Uyuşmazlıklarında Zorunlu ve İhtiyari Arabuluculuk

Hukuki ilişkilerde taraflar arasında bir hak kaybı iddiası tüketici uyuşmazlıkları alanına girmektedir. Tüketici uyuşmazlıklarında arabuluculuk gibi benzer birçok hukuki ilişkide arabuluculuk sistemi yeni düzenlemelere göre bir zorunluluk halini almış, dava şartı olarak öncelikle arabuluculuk yolunun tüketilmesini gerekli kılmıştır.

Konuyla ilişkili olarak Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, 11 Ağustos 2020 yayım tarihli duyuruya göre; “Dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk yöntemi 28/07/2020 tarihli ve 31199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7251 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu hale getirilmiştir.”

Yapılan yeni düzenleme çerçevesince tüketici mahkemelerinde yahut tüketici mahkemelerinin kurulamayan yerlerde tüketici mahkemesi sıfatıyla eylemde bulunabilen asliye mahkemelerinde tüketici uyuşmazlıkları için arabuluculuk dava şartı haline getirilmiş ancak belli istisnalar da düzenleme kapsamına dahil edilmiştir.

Tüketici Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk Kapsamının Dışında Kalan Diğer Durumlar Nelerdir?

· Üretimin veya satışın durdurulmasına ve malların toplatılmasına dair davalar,

· Tüketici işlemi niteliğinde olan ve taşınmazın aynından kaynaklanan uyuşmazlıklar,

· İlgili kamu kurum ve kuruluşları, Ticaret Bakanlığı ve tüketici örgütleri dahil olmak üzere bu kurumlar tarafından ekseriyetle tüketicileri ilgilendiren ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırı bir hususun engellenmesine veya durdurulmasına yönelik tüketici mahkemelerinde açılan davalar zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmamıştır.

Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuğun Avantajları Nelerdir?

Arabuluculuk sisteminin tüketici haklarının korunması ve çözümü bakımından taraflar için birçok avantajı bulunmaktadır. Bu yeni düzenlemeler sonucunda arabuluculuk kurumu ve yönteminin faydaları ortaya çıkmaktadır.

Yargı süreçlerinin uzunluğu, maliyet bakımından uygunluk, arabuluculuk yönteminin kısa süreli ve makul ücretlerle çözüm sunarak faydalarını göstermektedir. Bununla birlikte; arabuluculuk usulünün karakteri gereği karşılıklı ilişkinin ve diyalog kanallarının açık olması nedeniyle mahkeme süreçlerine nazaran daha olumlu bir atmosferde çözümü sağlamayı iki taraf için de olanaklı kılmaktadır.

Arabuluculuk yönteminin en önemli avantajı ise ücret hususundadır. Dava, mahkeme, tahkim, avukat gibi masraflı ve uzun süreçlerin aksine arabuluculuk yöntemi, maddi açıdan pek çok kolaylık sağlarken; haklarınızı zorlanmadan aramanıza da destek olmaktadır.

Sadece ilk görüşmeye özel olarak, mazeret bildirmeksizin planlanan arabuluculuk görüşmesine katılmayan ya da erteleyen tüketicinin aleyhinde bir ücret veya arabuluculuk ücreti talep edilmeyecektir; fakat ikinci ve diğer planlanan arabuluculuk görüşmelerine katılmayan taraf ücrete tabii tutulur. Arabuluculuk faaliyetlerinin sonucunda taraflara ulaşılamaması, tarafların görüşme yapamaması veya tarafların uzlaşmaları ya da uzlaşamamaları durumunda tüketicinin ödemesi gereken arabuluculuk ücreti Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacaktır. Arabuluculuk faaliyetleri sonucunda açılan davanın tüketici lehine sonuçlanması durumunda arabuluculuk ücreti, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil edilerek bütçeye aktarılacaktır.